Chức Năng Của Gan - Những Điều Có Thể Bạn Chưa Biết

Mặc dù gan có khả năng tái tạo, nhưng nó cũng cần phải có sức khỏe tốt để làm điều đó. Biện pháp phổ biến nhất để duy trì sức khỏe cũng như chức năng gan là thông qua dinh dưỡng. Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất, đồng thời cũng là tuyến bộ phận lớn nhất trong cơ thể con người. Mỗi ngày, gan phải thực hiện hơn 500 nhiệm vụ thiết yếu để duy trì sức khỏe.

Gan là một phần của hệ tiêu hóa với một số chức năng phổ biến như:

• Giải độc
• Tổng hợp protein
• Sản sinh các hoạt chất hỗ trợ tiêu hóa thức ăn

Bên cạnh đó, gan là cơ quan duy nhất có khả năng tái tạo. Chức năng của gan là gì? Các chức năng của gan vẫn còn đang trong giai đoạn khám phá nên rất khó để có thể đưa ra con số chính xác về số lượng công việc mà gan phải làm mỗi ngày. Tuy nhiên, theo một số nhà nghiên cứu, hiện nay gan có thể thực hiện khoảng 500 vai trò riêng biệt.

Những chức năng của gan bao gồm

Sản xuất mật

• Mật giúp ruột non phân giải và hấp thụ chất béo, cholesterol cùng một số vitamin. Mật bao gồm muối mật, cholesterol, bilirubin, chất điện giải và nước.

Hấp thu và chuyển hóa bilirubin

• Bilirubin được hình thành từ sự phân hủy của hemoglobin. Chất sắt giải phóng từ hemoglobin được lưu trữ trong gan hoặc tủy xương. Tủy xương sẽ sử dụng các chất sắt này để tạo ra các tế bào máu thế hệ tiếp theo.

Hỗ trợ quá trình đông máu

• Vitamin K đóng vai trò thiết yếu để tạo ra một số chất đông máu nhất định giúp đông máu. Sự hiện diện của mật góp phần cho quá trình hấp thụ vitamin K của cơ thể. Nếu gan không sản xuất đủ mật, cơ thể không sản sinh đủ các yếu tố đông máu.

Chuyển hóa chất béo

• Mật phá vỡ chất béo và làm cho chúng dễ tiêu hóa hơn.

Chuyển hóa carbohydrate

• Gan là nơi lưu trữ carbohydrate, dưới dạng glycogen, và đồng thời phân giải chúng thành glucose (đường). Tiếp đó, các phân tử đường này sẽ di chuyển vào máu nhằm duy trì mức đường trong máu bình thường. Bất cứ khi nào cơ thể cần thêm năng lượng, gan sẽ giải phóng glycogen.

Lưu trữ vitamin và khoáng chất

• Một chức năng của gan khác là lưu trữ vitamin A, D, E, K và B12. Trong một số trường hợp, vitamin còn có thể được trữ trong vài năm được giữ lại để dự phòng. Bên cạnh đó, chức năng của gan còn bao gồm dự trữ sắt từ hemoglobin dưới dạng ferritin, nhằm sẵn sàng tạo ra các tế bào hồng cầu mới.

Hỗ trợ chuyển hóa protein

• Mật giúp phá vỡ protein để tiêu hóa.

Lọc máu

• Chức năng của gan phổ biến nhất là lọc và loại bỏ các hoạt chất không có lợi ra khỏi cơ thể, bao gồm các hormone, như estrogen và aldosterone, cùng những độc tố từ ​​bên ngoài cơ thể, bao gồm rượu và các loại thuốc mà bạn dùng.

Chức năng miễn dịch

• Gan là một phần của hệ thống thực bào đơn nhân. Nó chứa số lượng lớn các tế bào Kupffer (đại thực bào) liên quan đến hoạt động miễn dịch. Những tế bào này phá hủy mọi tác nhân gây bệnh có thể xâm nhập vào gan qua ruột.

Sản xuất albumin

• Albumin là protein phổ biến nhất trong huyết thanh. Nó vận chuyển axit béo và hormone steroid để giúp duy trì áp lực máu ổn định và ngăn ngừa rò rỉ mạch máu.

Tổng hợp angiotensinogen

• Hormone này làm tăng huyết áp bằng cách thu hẹp các mao mạch lại khi nhận được cảnh báo bởi sự sản sinh renin (enzyme) ở thận.

Các tế bào gan tái sinh như thế nào? Do tầm quan trọng và các chức năng của gan, các tế bào của cơ quan này có thể tái sinh nhanh chóng, chỉ cần chúng vẫn còn khỏe mạnh. Theo các chuyên gia, gan là cơ quan nội tạng duy nhất có khả năng tái tạo, với số lượng mô lúc đó ít nhất là 25% so với số lượng ban đầu khi gan khỏe mạnh. Một trong những khía cạnh ấn tượng nhất của khả năng này là gan có thể phục hồi kích thước cũng như các chức năng của gan trước đó trong quá trình tăng trưởng. Ở người, quá trình tái tạo gan có thể diễn ra trong 8–15 ngày. Sau đó vài tuần, những mô gan mới được tái tạo hoàn toàn giống các mô ban đầu.

Các yếu tố tăng trưởng và cytokine là hai nhóm hợp chất đóng vai trò quan trọng trong quá trình tái tạo tế bào gan. Những hợp chất còn lại cũng có vai trò tương tự bao gồm:

• Yếu tố tăng trưởng tế bào gan
• Insulin
• Yếu tố tăng trưởng biến đổi–alpha
• Yếu tố tăng trưởng biểu bì
• Interleukin-6
• Norepinephrine

Làm thế nào để duy trì các chức năng của gan? Shopsongkhoe sẽ gợi ý cho bạn một số lời khuyên sau nhằm duy trì chức năng của gan hoạt động ở mức tốt nhất:

Chế độ ăn uống lành mạnh: Một trong số những chức năng của gan là tiêu thụ chất béo. Việc bạn áp dụng chế độ ăn quá nhiều dầu mỡ có thể khiến cơ quan này làm việc quá mức. Nếu kéo dài, sức khỏe gan sẽ bị tổn hại. Mặt khác, béo phì có mối liên hệ chặt chẽ đến bệnh gan nhiễm mỡ.

Hạn chế uống rượu: Uống quá nhiều rượu có nguy cơ gây ra bệnh xơ gan theo thời gian. Khi gan phân hủy rượu, nó sẽ tạo ra các hoạt chất độc hại, chẳng hạn như acetaldehyde và các gốc tự do dễ dàng tổn thương các tế bào khỏe mạnh.

Thận trọng khi sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc: Một số loại thuốc theo toa và thảo dược tự nhiên có thể phát sinh độc tố nếu kết hợp chung. Không những thế, uống thuốc bằng rượu gây áp lực đáng kể lên gan. Ví dụ, kết hợp rượu và acetaminophen có thể dẫn đến suy gan cấp tính. Bạn cần phải chắc chắn làm đúng theo hướng dẫn y khoa khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Đề phòng độc tố từ không khí: Nếu bạn dùng sơn hoặc sử dụng hóa chất tẩy rửa hoặc các loại thuốc trừ sâu và diệt cỏ mạnh, các khu vực này phải được lưu thông không khí tốt. Đặc biệt, bạn phải đeo khẩu trang khi sử các loại hóa chất này. Hóa chất dạng khí có thể tăng thêm áp lực giải độc ở gan vì chức năng của gan là xử lý bất kỳ độc tố nào xâm nhập vào cơ thể.

Quan hệ tình dục an toàn: Hiện nay, vắc xin viêm gan C vẫn chưa được hoàn thiện. Vì vậy, bạn cần cẩn thận khi quan hệ tình dục, xăm mình hoặc xỏ khuyên tránh lây nhiễm virus. Tránh tiếp xúc với máu và vi trùng Bạn nên tiếp nhận các dịch vụ chăm sóc y tế nếu vừa vô tình tiếp xúc với máu người khác. Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý không dùng chung các vật dụng vệ sinh cá nhân, chẳng hạn như bàn chải đánh răng hay khăn mặt.                                                                                                                                           

Tham khảo:

• Lời khuyên đơn giản giúp gan khỏe mạnh mỗi ngày
• Một số loại thuốc gây tổn thương gan bạn nên biết
• 10 dấu hiệu cảnh báo bạn cần thải độc gan ngay lập tức